Strategie metapoznawcze to techniki, które pomagają uczniom rozwijać świadomość własnych procesów myślowych podczas nauki. Techniki te sprzyjają lepszemu skupieniu, pozwalają uczniom zastanowić się, co już wiedzą, a co jeszcze wymaga przyswojenia. Ponadto, pomagają w rozpoznawaniu błędów w myśleniu, a tym samym w rozwijaniu efektywnych praktyk uczenia się.
Kiedy uczniowie wykorzystują strategie metapoznawcze w procesie uczenia się, refleksja nad własnym myśleniem i sposobem przyswajania wiedzy pomaga im zrozumieć, dlaczego uczą się w określony sposób, a w konsekwencji pomaga im uczyć się lepiej i efektywniej. Dzięki tej zwiększonej świadomości uczniowie mogą samodzielnie pracować nad budowaniem i rozwijaniem swojej osobistej metody nauki, z minimalnym wsparciem nauczyciela. Zyskując większą świadomość tego, jak zdobywają wiedzę, są w stanie regulować swoje działania, aby maksymalnie wykorzystać swój potencjał i zoptymalizować naukę. Zaczynają dostrzegać, w jaki sposób ich mocne i słabe strony wpływają na osiągane rezultaty.
Aby pomóc uczniom w procesie uczenia się w ramach projektu CogniQuest, partnerzy opracowali 30 nowych, gotowych do użycia narzędzi edukacyjnych. Gdy uczniowie lepiej zrozumieją, jakie strategie metapoznawcze będą im pomagać, będą coraz lepiej się uczyć. Narzędzia te są łatwe do wykorzystania przez dzieci samodzielnie lub przy minimalnym wsparciu ze strony nauczycieli, innych pracowników oświaty lub rodziców.
Zakres tematyczny opracowanych narzędzi edukacyjnych
- Jak wprowadzić metapoznanie w klasie?
- Zachęcanie uczniów do refleksji nad swoją nauką.
- Budowanie środowiska sprzyjającego refleksji metapoznawczej.
- Radzenie sobie z oporem uczniów wobec refleksji nad swoją nauką.
- Stosowanie strategii metapoznawczych na co dzień.
- Ocena koleżeńska: zachęcanie do konstruktywnej krytyki.
- Poprawa dyskusji grupowych przy wykorzystaniu strategii metapoznawczych.
- Zachęcanie do samooceny uczniów.
- Zarządzanie czasem i planowanie nauki.
- Identyfikowanie i nazywanie emocji w procesie uczenia się.
- Zarządzanie stresem i lękiem związanym z nauką.
- Rozwijanie empatii przy wykorzystaniu strategii metapoznawczych.
- Adaptacja metapoznania dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
- Adaptacja narzędzi metapoznawczych dla uczniów alofonicznych (obcojęzycznych)
- Angażowanie rodzin we wspieranie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Gdy uczeń pozna swój proces uczenia się i dostrzeże w nim potencjalne problemy, będzie potrzebował wsparcia w znalezieniu skutecznego rozwiązania. Aby wesprzeć uczniów i nauczycieli w tym procesie, projekt CogniQuest oferuje 30 gotowych do użycia narzędzi edukacyjnych. Zapewniają one możliwość wypróbowania i znalezienia rozwiązań dopasowanych do indywidualnych potrzeb każdego ucznia.
Gotowe narzędzia składają się z dwóch części: części wstępnej (ogólnej) oraz karty pracy. W pierwszej części podany jest tytuł narzędzia, wskazywane są rozwijane strategie metapoznawcze, opis, kiedy i jak należy go używać, a także zamieszczona jest lista potrzebnych materiałów oraz podane inne praktyczne wskazówki i sugestie. Natomiast karta pracy służy do bezpośredniego wykonania danego zadania przez ucznia.
Przykłady
Narzędzia edukacyjne zapewniają ustrukturyzowane wskazówki, które umożliwiają uczniom ćwiczenie i rozwijanie samoświadomości oraz umiejętności regulowania procesu uczenia się. Ich wykorzystanie może prowadzić do skuteczniejszego zdobywania wiedzy, doskonalszych nawyków związanych z nauką i wzrostu pewności siebie. Służą one jako praktyczne wsparcie zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli, zachęcając uczących się do aktywnego zaangażowania się w proces uczenia się i jego zrozumienie. Oferują przy tym konkretne podpowiedzi dotyczące planowania, monitorowania i refleksji nad własnym myśleniem oraz postępami.
Literatura
https://www.edutopia.org/blog/8-pathways-metacognition-in-classroom-marilyn-price-mitchell