W ramach projektu CogniQuest partnerzy stworzyli grę karcianą, która w prosty i angażujący sposób wprowadza uczniów w temat metapoznania. Inspiracją była popularna gra rodzinna Sushi Go, a sama aktywność powstała przy wsparciu grupy nauczycieli szkół podstawowych i średnich. Celem było zapewnienie dzieciom w wieku 8-12 lat okazji do refleksji nad tym, jak się uczą podczas wspólnej zabawy.
Jak to się wszystko zaczęło?
Inicjatywa wyszła od Les Apprimeurs, francuskiego partnera projektu, który zebrał grupę roboczą składającą się z nauczycieli i ekspertów edukacyjnych. Ich rozmowy ujawniły powszechny problem: choć metapoznanie jest coraz częściej uznawane za istotne, to dostępne materiały są często zbyt akademickie lub skupione głównie na technikach zapamiętywania. Nauczyciele podkreślali potrzebę stworzenia czegoś bardziej przystępnego dla młodszych uczniów – narzędzia, które łączyłoby naukę szkolną z codziennymi doświadczeniami.
Grupa podkreśliła również potrzebę wyjścia poza metapoznanie jawne (explicit metacognition) – kiedy uczniowie świadomie zastanawiają się nad swoją nauką – i uwzględnienia metapoznania ukrytego (implicit metacognition), które obejmuje nieuświadomione przemyślenia i emocje poprzedzające działanie. Elementy takie jak pewność siebie, motywacja czy przekonanie np. „Jestem słaby z matematyki” mają ogromny wpływ na zachowania podczas nauki. Gra została zatem pomyślana jako narzędzie zachęcające zarówno do refleksji, jak i dyskusji wokół tych tematów, jednocześnie pomagając obalać powszechne „neuromity” na temat uczenia się.
Od pomysłu do gry
Aby proces był łatwiejszy i przyjemniejszy, partnerzy postanowili zaadaptować zasady istniejącej gry i wpleść w nią strategie metapoznawcze. Celem gry CogniQuest jest zebranie jak największej liczby „punktów myślenia” poprzez wybór najlepszych strategii podczas rozgrywki. Uczniowie naturalnie koncentrują się na wygraniu rundy, ale zasady celowo wprowadzają elementy metapoznawcze.
Na przykład:
- Niektóre karty wyżej punktują współpracę i uczenie się na błędach, tym samym zachęcając uczniów do zastanowienia się, dlaczego te strategie są ważne.
- Inne akcje wymagają interakcji z kolegami z klasy, np. „Zapytaj osobę po swojej prawej stronie…”, przypominając graczom, że uczenie się jest również procesem społecznym.
Prawdziwa nauka odbywa się po grze, podczas wspólnej rozmowy i podsumowania w grupie. Uczniowie dyskutują i analizują, jakich strategii użyli i jak można je zastosować w prawdziwych sytuacjach w klasie.
Dlaczego gra o metapoznaniu?
Ponieważ refleksja nad tym, jak się uczymy, jest już częścią samego procesu nauki. Grając razem, uczniowie mogą:
- Zatrzymać się, zyskać dystans i zastanowić się nad swoimi strategiami, nawykami, emocjami i przekonaniami.
- Kwestionować ograniczające przekonania (takie jak „Nigdy nie będę dobry z matematyki”) i doceniać własne doświadczenia.
- Rozmawiać z rówieśnikami, ucząc się słuchać, porównywać i omawiać różne podejścia.
Jak to działa?
Gra składa się z trzech rund. Każdy gracz zaczyna z pewną liczbą kart, wybiera jedną, którą wykłada zakrytą, a następnie resztę przekazuje sąsiadowi. Po odkryciu i wykorzystaniu wszystkich kart, liczone są punkty wyłaniające zwycięzcę. Chociaż zasady są proste, to jednak strategie stosowane przez uczniów wywołują ważne rozmowy o uczeniu się.
Testowanie i pierwsze wrażenia
Gra CogniQuest została po raz pierwszy przetestowana w maju 2025 roku z uczniami wspieranymi przez MLDS (Francja) – ich reakcje były bardzo pozytywne. Zagrali w nią również partnerzy projektu podczas ostatniego spotkania w Zagrzebiu. Sesja wniosła element zabawy do spotkania i dała wszystkim możliwość doświadczenia gry, przetestowania zasad i odkrycia zwycięskich strategii.
Pierwsze wyniki potwierdzają, że gra jest nie tylko przyjemna, ale stanowi również cenne narzędzie do zachęcania uczniów do refleksji, współpracy i budowania pewności siebie. Dzięki połączeniu metapoznania z zabawą CogniQuest oferuje nauczycielom i szkołom innowacyjny sposób wprowadzanie tych umiejętności, czyniąc naukę jednocześnie wartościową i pełną radości.
Nie czekaj i pobierz grę z naszej strony internetowej!