Σε έναν κόσμο όπου τα παιδιά καλούνται συνεχώς να μαθαίνουν περισσότερα, πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη αυτονομία, ένα κρίσιμο ερώτημα συχνά παραβλέπεται: καταλαβαίνουν πώς μαθαίνουν; Το έργο CogniQuest ξεκίνησε να διερευνά αυτό το ερώτημα και, πάνω από δύο χρόνια, έχει μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι μικροί μαθητές ασχολούνται με τη δική τους σκέψη.
Αναπτυγμένο από οργανισμούς από τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ελλάδα, την Κροατία και την Πολωνία, το CogniQuest φέρνει τη μεταγνώση, την ικανότητα αναστοχασμού πάνω στη σκέψη κάποιου, στην τάξη του δημοτικού με έναν φρέσκο, παιχνιδιάρικο και εύκολα προσβάσιμο τρόπο. Αντί να προσφέρει αφηρημένη θεωρία, το έργο παρέχει πρακτικά εργαλεία, παιχνιδοποιημένους πόρους και διαδραστικές ιστορίες που βοηθούν παιδιά ηλικίας 8 έως 12 ετών να γίνουν πιο συνειδητοποιημένοι, στρατηγικοί και με αυτοπεποίθηση μαθητές.
Στο επίκεντρο της πρωτοβουλίας βρίσκονται τα Βιβλία Περιπέτειας CogniQuest : δέκα διαδραστικές ιστορίες που ωθούν τους μαθητές σε μυστήρια, διλήμματα και προκλήσεις. Καθώς διαβάζουν, κάνουν επιλογές, ακολουθούν διαφορετικά μονοπάτια και σταματούν για να αναλογιστούν τις στρατηγικές τους. Αυτές οι ιστορίες δοκιμάστηκαν σε πραγματικές τάξεις σε όλη την Ευρώπη και οι αντιδράσεις ήταν εντυπωσιακές. Τα παιδιά ήταν αφοσιωμένα, στοχαστικά και πρόθυμα να συζητήσουν τις επιλογές τους. Οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι οι ιστορίες ενθάρρυναν πιο πλούσιες συζητήσεις, μεγαλύτερη επιμονή και μια αισθητή βελτίωση στον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές προσέγγιζαν τα προβλήματα. Πολλά παιδιά απλώς ζήτησαν περισσότερα.
Αλλά το CogniQuest πηγαίνει πέρα από την αφήγηση ιστοριών. Το έργο ανέπτυξε ένα παιχνίδι με κάρτες που βοηθά στην κατάρριψη μύθων για τη μάθηση και εισάγει τους μαθητές σε πιο έξυπνες στρατηγικές μάθησης, μια συλλογή ασκήσεων αναστοχασμού και έτοιμων προς χρήση εργαλείων για την υποστήριξη της διαχείρισης του χρόνου, της συναισθηματικής ρύθμισης και της ανεξάρτητης μελέτης, καθώς και ένα σύνολο οπτικών αφισών που διατηρούν τις στρατηγικές μάθησης ορατές καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ημέρας. Τέσσερις λεπτομερείς οδηγοί υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς να ενσωματώσουν τη μεταγνώση στην καθημερινή τους πρακτική, ακόμη και αν είναι καινούργιοι στην έννοια.
Η ευρωπαϊκή φάση των δοκιμών του έργου τόνισε όχι μόνο την αποτελεσματικότητα αυτών των υλικών αλλά και την συμπερίληψή τους. Τα εργαλεία αποδείχθηκαν ιδιαίτερα υποστηρικτικά για τους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, οι οποίοι επωφελούνται σε μεγάλο βαθμό από τη δομημένη αναστοχασμό, τα σαφή οπτικά μέσα και τη σαφή χρήση στρατηγικών. Οι εκπαιδευτικοί τόνισαν ότι οι δραστηριότητες βοήθησαν τους μαθητές να εκφράσουν λεκτικά τη σκέψη τους, να χτίσουν αυτοπεποίθηση και να αναγνωρίσουν ότι το να κάνουν λάθη είναι ένα φυσικό και πολύτιμο μέρος της μάθησης. Ίσως το πιο ισχυρό μήνυμα από τη φάση των δοκιμών προήλθε από έναν μαθητή της Δ΄ τάξης: «Μου άρεσαν οι ιστορίες επειδή με βοήθησαν να σκεφτώ πώς να λύνω προβλήματα». Αυτή η μικρή πρόταση αποτυπώνει τέλεια το πνεύμα του CogniQuest .
More than a set of resources, CogniQuest is a reminder that learning grows stronger when children are encouraged to pause, explore, reflect, and imagine. By turning thinking into an adventure, the project offers a hopeful vision of classrooms where children are not only taught knowledge but also taught to understand themselves as learners, an essential skill for lifelong learning in a changing world.